Met een jaarlijkse CO₂-uitstoot van 12 megaton – bijna twee keer zoveel als de totale uitstoot van het woon-werkverkeer – en een groei van 260% sinds 1990, is het duidelijk dat de huidige, Nederlandse luchtvaartkoers onhoudbaar is. Technologische oplossingen zoals synthetische kerosine bieden perspectief voor de lange termijn, maar zijn op korte termijn onvoldoende om de noodzakelijke emissiereductie te realiseren. Dit betekent dat we nu moeten handelen om de groei van de luchtvaart te beperken.
Het zwaartepunt van de uitstoot door de Nederlandse luchtvaart ligt bij recreatieve vluchten, met name de lange afstandsvluchten. Een kleine groep veelvliegers (13%) is verantwoordelijk voor de helft van alle vluchten, terwijl de 25% langste reizen zorgen voor meer dan 80% van de totale uitstoot. Het is hierbij de uitdaging om de ‘vliegcultuur’ die in de afgelopen decennia is ontstaan te doorbreken. Wat ooit een bijzondere ervaring was, is verworden tot een vanzelfsprekendheid.
Deze normalisatie is echter niet onomkeerbaar. Het verleden toont aan dat andere reisvormen ook in onze behoeften kunnen voorzien. Bovendien heeft de coronaperiode bewezen dat gedragsverandering wel degelijk mogelijk is, zoals in de zakelijke markt te zien is. Door in te zetten op bewustwording, eerlijke beprijzing en het ontwikkelen van alternatieven kunnen we toe naar een nieuwe balans waarin vliegen weer bijzonder wordt. Dit betekent niet dat mensen niet meer op vakantie kunnen, maar wel dat we kritischer moeten kijken naar de frequentie en afstand van onze reizen.
In deze notitie pleiten wij voor vier maatregelen gericht op gedragsverandering bij ver- en veelvliegers en algemene beperking van de luchtvaart: een verbod op vliegreizen in reclames, integraal beleid voor duurzaam toerisme, eerlijke belasting van externe kosten, en het beperken van verdere groei door bekende middelen zoals een CO₂-plafond.
